W przeciwieństwie do badań krótkoterminowych, dowody z badań podłużnych malują zupełnie inny obraz. Przełomowe w tym kontekście jest 77-dniowe badanie pilotażowe, w którym dokonywano codziennych pomiarów HRV. Wykazało ono, że grupa praktykująca PMR trzy razy w tygodniu przez 20 minut odnotowała stopniowy i statystycznie istotny wzrost wskaźników HRV w porównaniu z aktywną grupą kontrolną.   Wynik ten stanowi silny dowód na zjawisko neuroplastyczności autonomicznej. Regularna praktyka przekształca PMR z zadania świadomie kontrolowanego w umiejętność zautomatyzowaną. Redukuje to obciążenie poznawcze i pozwala, aby podstawowy mechanizm fizjologiczny – zmniejszona aferentna informacja zwrotna z mięśni – konsekwentnie promował wzrost tonusu wagalnego. Długoterminowy efekt nie jest zatem jedynie chwilową zmianą stanu podczas praktyki, ale raczej trwałą zmianą cechy, odzwierciedlającą ulepszoną bazową funkcję autonomiczną i zwiększoną zdolność do samoregulacji. Potwierdzają to przeglądy systematyczne, które dokumentują skuteczność PMR w redukcji stresu, lęku i depresji, gdy technika jest stosowana regularnie przez dłuższy czas.   Różnica między brakiem efektu w 10-minutowej sesji u nowicjuszy a znaczącym wzrostem HRV w 77-dniowym protokole nie jest sprzecznością, lecz ilustracją zależności „dawka-odpowiedź”, gdzie „dawką” jest skumulowany czas praktyki. Zjawisko to odzwierciedla klasyczne modele nabywania umiejętności: nowicjusz znajduje się w „fazie poznawczej”, wymagającej dużego wysiłku umysłowego, podczas gdy osoba wytrenowana osiąga „fazę autonomiczną”, w której umiejętność jest wykonywana bez wysiłku, co pozwala na pełne zamanifestowanie się fizjologicznej odpowiedzi relaksacyjnej. Co więcej, mechanizm PMR jest fundamentalnie procesem „bottom-up” (od dołu do góry). Inicjowany jest przez obwodowe działanie somatyczne (napięcie/rozluźnienie mięśni), które wysyła sygnały do OUN, a ten z kolei moduluje aktywność AUN. To odróżnia PMR od technik opartych na procesach poznawczych i czyni ją potencjalnie bardziej dostępną dla osób, które mają trudności z abstrakcyjnym myśleniem lub wizualizacją.

Ten mechanizm pozwala na nowo zinterpretować wyniki badań nad skanowaniem ciała. Jest wysoce prawdopodobne, że osoby początkujące, otrzymując instrukcję "skup się na swoim ciele", angażują się w wysiłkową, ukierunkowaną koncentrację, która jest funkcjonalnie podobna do "wewnętrznego ogniskowania uwagi" z badań nad uczeniem się motorycznym. Taki stan poznawczy jest fundamentalnie różny od zamierzonego stanu zrelaksowanej, nieoceniającej "uważnej świadomości". Wysiłkowa koncentracja, jako zadanie kognitywne, aktywuje układ współczulny i tłumi aktywność nerwu błędnego, co prowadziłoby dokładnie do obserwowanego w badaniach RCT spadku lub braku zmiany HRV. Zatem niepowodzenie tych interwencji może nie wynikać z nieskuteczności uwagi somatycznej jako takiej, ale z faktu, że rodzaj zaangażowania uwagowego wywoływany u nowicjuszy jest fizjologicznie sprzeczny z celem, jakim jest zwiększenie HRV. Ta interpretacja pozwala pogodzić silną teorię neurofizjologiczną z paradoksalnymi danymi empirycznymi

Zintegrowana Synteza, Krytyczna Interpretacja i Kierunki Dalszych BadańOstatnia sekcja raportu ma na celu zsyntetyzowanie wszystkich przedstawionych dowodów w spójny, wieloaspektowy wniosek oraz sformułowanie zaleceń dla przyszłych badań w tej dziedzinie. Kluczowym zadaniem jest wyjaśnienie fundamentalnego paradoksu: dlaczego silna i spójna teoria neurofizjologiczna nie znajduje potwierdzenia w wynikach wysokiej jakości badań interwencyjnych.Uzgodnienie Dowodów: Dlaczego Silna Teoria Neurofizjologiczna Nie Przekłada się na Spójne Wyniki InterwencjiCentralny paradoks zidentyfikowany w niniejszym raporcie można wyjaśnić nie poprzez odrzucenie podstawowego modelu neurofizjologicznego, ale poprzez wskazanie na nadmiernie uproszczone jego zastosowanie w projektowaniu i interpretacji interwencji.Głównym modelem wyjaśniającym jest "paradoks ogniskowania uwagi". Kluczowa różnica między nieoceniającą świadomością (celem praktyk uważności) a wysiłkową koncentracją (prawdopodobnym stanem nowicjuszy) determinuje wynik na poziomie autonomicznym. Instrukcja "skup się na doznaniach w ciele" może być interpretowana jako wymagające zadanie poznawcze, które zamiast aktywować układ przywspółczulny, prowadzi do aktywacji współczulnej i tłumienia aktywności wagalnej.Dodatkowo, rozdźwięk między "umiejętnością a cechą" dostarcza drugiego filaru wyjaśnienia. Krótkoterminowe interwencje mogą skutecznie trenować umiejętność interocepcji, jednak jest to niewystarczające, aby zmienić bardziej stabilną, cechową charakterystykę spoczynkowego HRV, przynajmniej w ramach czasowych typowo badanych w RCT.Zniuansowana Interpretacja: Rozróżnienie między Uważną Świadomością a Wysiłkową KoncentracjąWnioskiem płynącym z tej analizy jest stwierdzenie, że prosta instrukcja "skup się na ciele" jest niewystarczająca i potencjalnie kontrproduktywna dla modulacji HRV, zwłaszcza w krótkim okresie i u osób niedoświadczonych. Pozytywne wyniki korelacyjne obserwowane u osób z wieloletnią praktyką (np. jogi) prawdopodobnie odzwierciedlają efekt tysięcy godzin treningu, w trakcie których tryb uwagi przesunął się z wysiłkowej koncentracji w stronę bezwysiłkowej, zautomatyzowanej świadomości. To właśnie ten zaawansowany stan, a nie faza początkowego uczenia się, jest najprawdopodobniej związany z trwale podwyższonym tonicznym HRV

W badaniu wzięło udział 70 dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 17 lat z kliniczną diagnozą ADHD. Zostali oni losowo przydzieleni do grupy interwencyjnej lub aktywnej grupy kontrolnej. Interwencja była niezwykle krótka – składała się z pojedynczej, 10-minutowej sesji MBI, która obejmowała trzy ćwiczenia: (a) ćwiczenie oddechowe, (b) skanowanie ciała oraz (c) ćwiczenie uwagi. Jako główny wskaźnik fizjologiczny mierzono kontrolę wagalną serca (CVC), ocenianą za pomocą standardowych miar HRV w domenie czasu (RMSSD) i częstotliwości (HF-HRV).   Główne wyniki tego badania są niezwykle istotne. Stwierdzono mały, ale statystycznie istotny efekt interwencji na wskaźniki CVC (wielkość efektu Cohena d=0.37). Dokładniejsza analiza miary RMSSD wykazała istotny statystycznie efekt warunku (p=0.049) oraz czasu (p=0.012), co wskazuje na niewielki, ale mierzalny wzrost aktywności nerwu błędnego w grupie MBI bezpośrednio po interwencji. Jednocześnie, ta pojedyncza, krótka sesja nie miała istotnego wpływu na obiektywne miary uwagi (mierzone testem CPT) ani na subiektywnie oceniany nastrój.   Wyniki te należy interpretować nie jako dowód na skuteczność kliniczną jednorazowej, 10-minutowej sesji, ale jako niezwykle ważny dowód na istnienie mechanizmu (proof-of-concept). Fakt, że tak minimalna interwencja była w stanie wywołać mierzalną zmianę fizjologiczną, dowodzi, że autonomiczny układ nerwowy u dzieci z ADHD jest natychmiastowo i mierzalnie podatny na modulację poprzez odgórne, wolicjonalne kierowanie uwagi na doznania cielesne. To potężny argument za tym, że ścieżka "uwaga → interocepcja → regulacja wagalna" jest w tej populacji funkcjonalna i może stanowić obiecujący cel terapeutyczny w dłuższej perspektywie.

Ponadto, dowody z badań na populacjach ogólnych dostarczają ważnego kontekstu. Badania porównujące MBI z biofeedbackiem HRV i ćwiczeniami fizycznymi u osób z podwyższonym poziomem stresu wykazały podobną skuteczność wszystkich trzech metod w poprawie funkcji poznawczych i samopoczucia. Sugeruje to istnienie wspólnych, leżących u podstaw mechanizmów, takich jak świadoma regulacja oddechu i skupienie uwagi na sygnałach z ciała. Wiele badań obserwacyjnych i eksperymentalnych w populacjach ogólnych konsekwentnie wykazuje, że praktyka mindfulness prowadzi do ostrego (w trakcie sesji) i przewlekłego (długoterminowego) wzrostu wskaźników HRV. Należy jednak odnotować, że metaanaliza z 2021 roku, syntetyzująca wyniki wielu badań, stwierdziła, że dowody na to, iż MBI prowadzi do poprawy HRV w porównaniu z grupami kontrolnymi, są wciąż niewystarczające, głównie z powodu wysokiej heterogeniczności metodologicznej istniejących badań.

In the group with daily supplementation of 400 mg of magnesium, HRV parameters clearly increased

Although these findings may cause speculation that the observed vagal tone disruption merely results from anxiety produced by the presence of positive symptomology, additional studies have identified similar parasympathetic dysfunction among nonpsychotic relatives of individuals with schizophrenia.

We found an association between short-term secondhand exposures to EC emissions, measured by nicotine concentrations, and decreased HRV as well as shortening of the QTc

No significant differences were found for HRV in SCHypo. No association was found between HRV and SCHyper or SCHypo compared to euthyroid subjects in this sample of apparently healthy subjects.

Heart rate variability showed no differences between the 2 nights, but the low to high ratio (a parameter indicative of sympathetic nervous system activity) positively correlated with wake after sleep onset in night with nicotine patch.

4 mg oral nicotine lozenge or placebo.

ConclusionThere is autonomic dysfunction in children with ADHD - reduction in overall HRV with sympathovagal imbalance with sympathetic dominance.

Sildenafil did not alter heart rate nor heart rate variability to a significant extent

Of the different instantaneous HRV indices computed by the point process technique, we selected the instantaneous high frequency power (HF) as our representative HRV metric. Heart rate HF power has garnered the greatest consensus for reflecting respiratory sinus arrhythmia (RSA) modulation by parasympathetic activity